Allah insanlığı hidayete sevk etmek amacıyla kutsal kitaplar göndermiş, bunları en iyi şekilde okuyup anlamayı emretmiştir. Bu kutsal kitaplardan sonuncusu Kur‟an‟dır. Kur‟an, birçok ilim ve hikmeti kendi bünyesinde topladığı için, Müslümanlar onun ortaya koyduğu prensipleri kendilerine rehber edinmişler ve hikmet dolu ifadelerini inceleme konusunda fevkalade çaba sarf etmişlerdir. Hz. Peygamber‟den başlayan bu gayretler sahabeden tabiine, onlardan da kesintisiz olarak günümüze kadar intikal etmiştir.

Çalışmamızın temel konusu müteşâbih (haberî) sıfatlardır. Nasslarda (Kur‟an ve hadisler) Allah‟tan bahsedilirken bazen insanlara ait birtakım uzuv, fiil ve haller zat-ı ilâhiyeyye izafe edilmektedir. Ayet ve hadislerde Allah‟a atfen zikredilen ayn (göz), yed (el), vech (yüz), ityân, meci‟ (gelmek), gazab (kızmak), arşa istivâ etmek gibi uzuvlar ve fiiller İslam literatüründe müteşâbih ya da haberî sıfatlar diye anılır. İslam‟ın erken dönemlerinden itibaren çok farklı görüş ve yorumlara konu olan bu sıfatların nasıl anlaşılması gerektiği meselesi gerçekten önemlidir. Zira Kur‟an bir taraftan Allah‟ın aşkınlığını vurgularken, diğer taraftan beşerî fizyonomi ve duyularla kesişen anlatım biçimini kullanmakta ve bu çift boyutlu dil bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır.

Daha önce de belirttiğimiz gibi bu çalışmada müteşâbih ya da haberî sıfatlarla ilgili ayetlerin sahabe ve tabiin âlimlerince nasıl anlaşıldığı meselesini ele aldık ve bu meseleyle ilgili bilgi malzemesinin söz konusu problemin çözümüne katkı sunacağını düşündük. Zira sahabe Kur‟an‟ın nüzulüne tanıklık eden ilk Müslüman nesildir. Tabiin ise Kur‟an ve tefsir bilgisini önemli ölçüde sahabeden tedarik etmiştir. Bu yüzden, ilk iki nesle ait yorumlar tefsirde son derece önemli kaynaklardır. Bu iki kaynağın en önemli özelliklerinden biri ve belki de birincisi, itikadi mezheplerin doğuşunu öncelemelerinden dolayı, herhangi bir itikadî-kelâmî mezheple organik bağlarının bulunmamasıdır. Kuşkusuz, sahabe ve tabiine ait yorumları özgün ve otantik kılan da büyük ölçüde bu keyfiyettir.

Çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır: Girişi ihtiva eden ilk bölümde çalışmanın konusu, kapsamı ve öneminin yanında yöntem ve kaynaklar hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde müteşâbih-haberî sıfatlar konusu ele alınmıştır. Üçüncü bölümde müteşâbih sıfatların yorumu ve te‟vil konusuyla ilgili görüşlere yer verilmiş, dördüncü ve son bölümde ise müteşâbih-haberî sıfatların sahabe ve tabiin âlimlerince nasıl yorumlandığı konusu irdelenmiştir.

Bu çalışmanın hazırlanışında yönlendirici tavsiyeleriyle yardımını esirgemeyen, metni gerek şekil gerek içerik açısından büyük bir titizlikle tetkik eden hocam Doç. Dr. Mustafa Öztürk‟e teşekkür ederim.

Turan ERKİT

Kocaeli, 2024

Yayın Tarihi	2024-05-16
Baskı Sayısı	1. Baskı
Dil	Türkçe
Sayfa Sayısı	105
Cilt Tipi	Amerikan Cilt
Kâğıt Cinsi	60 gr Enzo
Boyut	13,5 x 21 cm
Tür	Araştırma

Kitabımızın İlk Sayfalarını Aşağıdaki Dosyadan Okuyabilirsiniz