“Hüccetül İslam” yani “İslam’ın Delili” namı ile anılan İmam Gazali, hayatı boyunca İslam’a hizmet etmiş ve çeşitli mücadeleler sergilemiştir. Yaşadığı dönemde başta Bâtıniler olmak üzere bidat fırkalarına ve İslam’ı doğru bir şekilde yaşamayan ve anlatmayan hocalara ve şeyhlere karşı mücadele etmiş, bunların karşısında İslam’ı daha iyi anlatabilmek için yüzlerce eserler yazmıştır. Ömrü boyunca günde ortalama 40 sayfa eser yazdığı tahmin edilmektedir.

Gazali’nin en çok bilinen eseri “İhya-u Ulumi’d-Din”, “din ilimlerini diriltmek” anlamına gelir. Tarih boyunca Müslümanların, Kuran’dan sonra en çok okuduğu eser olarak bilinir. İhya, ilmihal bilgileri ile birlikte ibadetlerin kalbi ve ruhi yönlerini de anlatır. Bu nedenle ona sadece bir ilmihal eseri olarak bakmak doğru değildir. Gazali ilmihal bilgilerini Şafii mezhebine uygun olarak vermektedir. Diğer mezheplerden olan kişiler bu eseri okurken, kafa karışıklığı oluşmaması için, kendi mezheplerine yönelik uygulamaları da öğrenmesi gerekir.

Eserin 3. cildinde kalbin olağan dışı halleri, nefis terbiyesi, yemek yeme ve cinsel şehvetin kontrolü, dilin insana açtığı belalar, öfke, kin, haset, dünya yergisi, cimriliğe ve mal tutkusuna yergi, kibir ve böbürlenme yergisi ve gurur yergisi konuları yer alıyor.

Eserde geçen bir bölüm, bilginin değil amelin insanı kurtaracağından bahsediyor. Şöyle ki bir kişi, hastalığına faydası ve zararı bulunan her şeyi bilmesine rağmen bunları hayatına uygulamazsa, içmesi gerektiği ilaçları bilmesine rağmen bu ilaçları içmedikçe şifa bulamaz. Yani salt bilgi kişiye fayda vermez. Bilgiyi davranışa dönüştürmek gerekir. Bu durum ameller için de geçerlidir. Yalnız başına bilgi değil, amel insanı kurtarır.