Hüseyin Rahmi Gürpınar – Efsuncu Baba

Hüseyin Rahmi Gürpınar edebiyatımızın renkli kişiliklerinden biridir. Toplumcu – gerçekçi bir yazar olan Gürpınar eserleri aracılığıyla, yaşadığı dönemdeki (1864-1944) toplumun kritiğini yapar. Toplumun örf ve adetlerini, törelerini, yaşantılarını, aile kavgalarını ve hurafelerini anlatır. Eserlerinde hicvederken güldürür. Aslında yaptığı gülünç olan halimizi dışa yansıtmaktır. Toplum için sanat yaparak toplumun prangalarından kurtularak gelişmesini ister.

“Efsuncu Baba” eserinde Gürpınar, sofu bir karakterin hurafelere, mitlere, efsunlara olan inancını gülünç bir şekilde hicveder. İslam’ın özünde akıl ve bilim varken, bunları bir kenara bırakan karakter, hurafelere ve efsunlara inanır ve bu inancı sebebiyle de bir olaydan bir başka olaya sürüklenir. Karakterin hurafelere olan sonsuz inancı güçlü bir şekilde tasvir edilir. Gürpınar eserin sonunda, gelişimin önünde bir engel olarak gördüğü bu durumun, o dönemde Avrupa’da da mevcut bulunduğunu ifade eder. Ahmet Mithat Efendi de “Şeytankaya Tılsımı” eserinde bu bakımdan Avrupa’yı eleştirir.

Gürpınar’ın haklı eleştirisi bugün dahi ortadadır. Onlarca ayet akıl etmeyi, düşünmeyi ve okumayı teşvik ederken, bunları yapmayarak ve üstelik türlü hurafelere inanarak Müslüman olarak yaşadıklarını zannedenler kendilerine ve çevrelerine zarar vermektedirler. Gürpınar’ın gülünç bir dil ile yaptığı bu hiciv, maalesef günümüzde de son derece haklı ve yerindedir.

Kitap İncele