George Orwell – 1984

Eleştirel yazıları ve kitapları ile bilinen George Orwell, “1984” kitabında da bir dönem eleştirisi ve gelecek uyarısında bulunmuştur. Gerçekte olmayan, tasarlanmış ideal toplum olarak ifade edilen ütopyanın tam tersi olarak, totaliter, otoriter ve özgür yaşamın yok edildiği yönetim biçimlerini anlatan eserlere distopik eserler denir. 1984, distopya türünün en önemli kitaplarından biridir. Bir distopya kitabı olan “Cesur Yeni Dünya’nın” yazarı Aldous Huxley, Orwell’ın üniversite hocasıdır. Orwell’ın hocası ve onun eserinden etkilendiği çok açık. Gelelim 1984 kitabı ile ilgili yorum yapmaya. Daha önce okuduğum distopik kitaplarda alınan özgürlüğe karşılık; insanlara ileri teknoloji, uzun yaşam veya bunun gibi olumlu koşullar veriliyordu. Mesela “Cesur Yeni Dünya” kitabında insanların özgür düşünceleri olmasa da belli bir yaşa kadar sağlık problemleri yoktu ve iyi bir hayat yaşıyorlardı. Oysa 1984’e tam bir karabasan hali hâkimdir. Dil yenisöylem adıyla değiştirilerek ve dildeki birçok kelime çıkarılarak düşünce sistemi temelden yıkılır. Çiftdüşün tekniği ile bariz yalanların doğruluğuna inanılır. Evlerde ve toplumsal yaşamın her yerinde bulunan tele-ekranlar sürekli görüntü ve ses kaydı yaparak insanların üzerinde otorite tarafından baskı ile kontrol sağlanıyor. Din, cinsel yaşam gibi ruhi doygunluk ve haz veren olaylar son derece sınırlandırılır.

Gazete, dergi, kitap gibi tüm yayınlar, yönetimdeki Parti’nin çıkarlarını korumak üzere sürekli değiştirilir, yani geçmiş değişkendir. Dün basılan gazeteler ya da on sene öncesinde basılmış olanlar bugün yönetimin isteğiyle yeniden yazılır ve gerçek kabul edilir.  Kitleler sonu olmayan veya sahte savaşlarla sürekli bir teyakkuz halinde tutulur. 1984, bu ve diğer yöntemleri ile kitleleri ezen, karabasan bir yaşam sunan total totatiler bir rejimi ifade eder. 1948 yılında yazılmış olan eser, günümüz yaşamından bazı kesitleri yıllar öncesinden tespit etmesi ve tüm insanlığa bir uyarı niteliğinde olması sebepleriyle güncelliğini yitirmemiştir.

Kitap İncele