Yevgeni İvanoviç Zamyatin (Rusça: Евгений Иванович Замятин) (d. 1 Şubat 1884, Lebedyan, Tambov, Rus İmparatorluğu – ö. 10 Mart 1937, Paris, Üçüncü Fransa Cumhuriyeti), Rus yazar. Distopik bir geleceği konu alan “Biz” (Rusça: Мы) isimli romanıyla ünlenmiştir.
Hayatı
1 Şubat 1884’te Tambov Vilayeti’nin Lebedyan ilçesinde bir rahibin oğlu olarak doğdu. 1902’de takdirname ile bitirdiği Voronej Lisesi’nin ardından 1908 yılında Petersburg (Leningrad) Gemi Mühendisliği Enstitüsü’nden mezun oldu. Öğrencilik yıllarında 1905 Rus devrimi zamanlarında devrim hareketlerinde yer aldı. 1906 – 1911 yılları arasında kanun kaçağı olarak yaşadı. Potemkin isyanı olduğu sıralarda Odessa’da bulundu.
İlk Hikâyesi “Yalnız” 1908 yılında Eğitim dergisinde yayınlandı. İlk büyük edebi başarısını 1911 yılında yayınlanan ve gezi hikâyelerinden oluşan “Uyezdnoye” (Gezisel) ile kazandı. 1914 yılında yayınlanan savaş karşıtı hikâyesi “Na Kuliçkah” (Çok Uzaklarda) nedeniyle kovuşturmaya uğradı, tutuklandı ve yargılandı, eserin basıldığı derginin ilgili sayısı toplatıldı. Bu iki eser de dönemdaşı ünlü Rus yazar Maksim Gorki’den de iltifatlar almıştır.
1916-1917 yıllarında Birleşik Krallık’ta Rus buz kırıcı gemilerinde çalışırken gözlemleme imkânı bulduğu İngiliz hayatı hakkında “Ostrovityane” (Adalılar) adlı eseri yayınlandı. 1917 sonbaharında Rusya’ya döndü. Maksim Gorki tarafından davet edildiği Dünya Edebiyatı Topluluğu’nda, İngiliz ve Amerikan edebiyatından sorumlu yayın kurulu üyesi olarak görev aldı. Aynı yıllarda esas mesleğinde de başarılı çalışmalarda bulundu; Ermak, Krasin gibi buz kırıcı gemilerin ve diğer muhtelif gemilerin yapım işlerinde görev aldı.
1920’lerde “Serapionlar Kardeşliği” edebiyat topluluğunun üyesi oldu. “Mağara”, “Rus” ve “En Önemli Hakkında” bu dönem eserlerindendir. Aynı yıllarda “Bit” ve “Atilla” piyeslerini yazdı.
1920 yılında en çok ses getiren ve Batı edebiyatında ilk ütopya karşıtı roman olarak nitelendirilen Biz adlı romanını yazdı. Sovyetler Birliği’nde “sakıncalı” bulunduğu için yayımlanmasına izin verilmeyen roman ilk olarak 1924 yılında Birleşik Krallık’ta yayınlandı. George Orwell’in ünlü eseri 1984’ü yazarken Biz romanından etkilendiği yorumları yapılmıştır. Biz ancak 1988’de yayımlanana kadar Zamyatin’in eserleri Sovyetler Birliği’nde hiç yayımlanamadı.
Zamyatin 1931 yılında kendi isteği üzerine Stalin tarafından verilen Sovyetler Birliği dışına çıkış izni ile Paris’e yerleşti. Ölümüne kadar bir göçmen olarak, Sovyet vatandaşlığından çıkmadan, orada yaşadı. Zamyatin ağır bir hastalık geçirerek 1937 yılında Paris’te öldü. Son eseri “Tanrı’nın Sopası” ölümünden sonra 1938 yılında yayınlanmıştır.
Eserleri
Romanları
Biz (1920)
Kısa Öyküleri Ve Hikâyeleri
Yerel Hikâyeler (1912)
Uzaklarda (1913)
Alatır (1914)
Adalılar (1917)
İnsan Avcısı (1918)
Kuzey (1918)
Nisan (1912)
Yolsuz (1913)
Üç Gün (1913)
Afrika (1916
Resimler (1916)
Bilim Şehidi (1916)
Göz (1917)
Kadastro Memuru (1918)
İşaret (1918)
Günahkârların Kefili (1918)
Ejder (1918)
X (1919)
Yerazm’ın Nasıl İyileştirildiği Hakkında (1920)
Çocukça (1920)
Mamay (1920)
Mağara (1921)
Söz Çurigin’e Veriliyor (1922)
Yamyamlar, Tanrı’nın Kilisesi (1922)
Rus (1923)
En Önemli Hakkında (1923)
Yola (1928)
Taşkın (1929)
Tanrının Sopası (1935)
Diğer Eserleri
Herbert Wells (1922)
Moskova – Peterburg (1933)
