Ahmed Hilmi veya daha çok bilinen ismiyle Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi (1865-17 Ekim 1914) tanınmış Türk mutasavvıf ve düşünürü. Vahdet-i Vücud inancının sadık takipçilerinden olan Ahmed Hilmi, çağdaşı maddeci düşünürleri yoğun biçimde tenkit etmiş, anti-maddeci eserler kaleme almıştır.
Hayatı
Filibe doğumlu olan Ahmed Hilmi bu nedenle Filibeli Ahmed Hilmi olarak anılmıştır. Babasının görevi(şehbender/konsolos)nedeni ile de Şehbenderzade olarak anılır. İlk eğitimini Filibe’nin müftüsünden alan Ahmed Hilmi, daha sonra ailesiyle birlikte İzmir’e taşınmıştır. Eğitimini Galatasaray Lisesi’nde tamamladıktan sonra Düyûn-ı Umûmiyye’de çalışmaya başlamış, Beyrut’a atanmıştır. Siyasi bir mesele nedeniyle Beyrut’tan Mısır’a kaçmış, 1901’de tekrar İstanbul’a dönmüş fakat Fizan’a sürülmüştür. Tasavvufa olan ilgisi büyümüş, özellikle Vahdet-i Vücud (وحدة الوجود) düşüncesine inanmaya başlamıştır. Tasavvufi yönü fikirlerini büyük oranda etkilemiştir.
Meşrutiyetin ilanıyla 1908’de İstanbul’a dönmüştür. Burada İttihat-ı İslam adlı bir haftalık gazete çıkarmaya başlamış fakat bu gazete uzun soluklu olmamış ve sonunda başka gazetelerde yazmaya başlamıştır. 1910’da Hikmet isimli bir haftalık gazete yayımlamaya başlamış, yine aynı yıl Hikmet Matbaa-yi İslâmiyesi’ni kurmuştur.
İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni eleştirmeye başlamıştır. Düşünceleri dönemde cemiyetin karşıtı olan görüşlerle de uyuşmadığı için birçok düşman kazanmıştır. Eleştirilerini ve görüşlerini en çok Hikmet gazetesinde yayımlamış, gazeteyi günlük çıkartmaya başlamıştır.
Düşünceleri nedeniyle Hikmet gazetesi matbaası ile birlikte yasaklanıp kapatılmış, kendisi de Bursa’ya sürgüne gönderilmiştir. Fakat daha sonra sürgünden dönünce Hikmet gazetesini tekrar yayımlamaya başlamıştır. Yine de gazetesinin ömrü, yayımladığı fikirleri nedeniyle uzun olmamıştır.
Ekim 1914’te zehirlenerek ölmüştür. Zehirlenmesinin nedeni bilinememektedir. Masonlukla ve siyonizmle mücadele eden ilk kişilerdendir. Dolayısıyla ısrarla karşı çıktığı ve düşmanı olmuş masonlarca zehirlendiği söylenmiştir. Ancak masonlarca zehirlendiği iddiaları ölümünden bir süre sonra ortaya atılmıştır. Gerçek ölüm nedeni bakır zehirlenmesidir.
Eserleri
Hikmet gazetesi Ahmed Hilmi’nin düşünceleri açısından çok önemlidir. Bunun dışında Ahmed Hilmi’nin en ünlü eseri A’mâk-ı Hayâl (Hayalin Derinlikleri) isimli romanıdır. Eserde Vahdet-i Vücud inancı manevi hikâyelerin yardımıyla anlatılmaktadır. Bunların dışında Coşkun Kalender isimli bir mizah gazetesi de çıkarmıştır. Yazarlığının yanı sıra Dârü’l-Fünûn’da felsefe öğretmenliği yapmıştır. Felsefi incelemelerini ve düşüncelerini kaleme aldığı eser, Allah’ı inkâr etmek mümkün mü? adlı kitabıdır.
Yazılarında Şeyh Mihrüddin Arusi, Coşkun Kalender, Kalender Geda ve Özdemir imzalarını da kullanmıştır.
(1327) (Şeyh Mihrüddin Arusi), Yirminci Asırda Alem-i İslam ve Avrupa- Müslümanlara Rehberi Siyaset
(1992) Senusiler ve Abdulhamid
(1914) Huzur-ı Akl-u Fende Maddiyyun meslek-i dalaleti
(1909) Cevaplarımız, İttihad-ı İslam, no.6.
(1909) Siyaset-i İslamiyye, İttihad-ı İslam, 5.
(1910) A’mâk-ı Hayâl
(1910) “İçtimaiyyat”: Din, Hikmet ve Fen Karşısında Feminizm Yani Kadınların Bais-i Felaketi Olan Nisaiyyun Mesleği”
(1910) “İçtimaiyyat”: Din, Hikmet ve Fen Karşısında Feminizm Yani Kadınların Bais-i Felaketi Olan Nisaiyyun Mesleği”
(1910) “Japonya’da İstikbal-i İslam ve Hacı Ömer Yamaoka Efendi’nin Fikri”
(1910) Meşrutiyet’te Mana-yı Müsavat
(1910) “İçtimaiyyat, İslam, Kadınlar ve Mazi, Hal ve İstikbal
(1911) İstibdadın Vahşetleri yahut Bir Fedainin Ölümü
(1910-1912) Tarihi İslam, İstanbul.
(1971) İslam Tarihi, İstanbul.
(1912) Mebahis-i Siyasiyye: Müfrit Adem-i Merkeziyet ve Anasır-ı Osmaniyyenin Menfaati
(1912) Bir Millet Nasıl Mahvolur
(1912) Elvah-ı Hayat, Türklerin Elemli Mukadderatından Bir Yaprak
(1912) Mebahis-i Siyasiye: Kavmiyet Asrı ve Bizim Nasyonalizm Cereyanları
(1913) Darülfünün Efendilerine Tahriri Konferans “Hangi Meslek-i Felsefeyi Kabul Etmeliyiz”
(1910) Hey’et-i Hikmet, İttihat ve Terakki’nin Dostu Kim, Düşmanı Kim?
(1910) Pek Müşkil Bir Vaziyet: Milliyet Meselesi ve Karşısında Türkler
(1912) Millet-i Hâkime Düşüncesi ve Türklerin Müşkil Mevkii
(1966) Müslümanlar Uyanın, Bedir Yayınevi
(1326) “İçtimaiyyat”: Din, Hikmet ve Fen Karşısında Feminizm Yani Kadınların Bais-i Felaketi Olan Nisaiyyun Mesleği”
Tasavvuru
